Ophoping van vocht in de buikholte: mogelijke oorzaken en symptomen van ascites
Ascites kan het gevolg zijn van een leverziekte, hartziekte of tumoren in de buikorganen. Het onderzoeken van de vloeistof is essentieel om de juiste diagnose te stellen
Ascites is een ophoping van vocht in de buikholte, de ruimte tussen de vliezen die de hele buik bekleden.
Het is een aandoening die een teken kan zijn van veel ziekten, vooral levergerelateerd, maar niet alleen.
De buikholte
Onze buik is bedekt met een dun membraan dat het buikvlies wordt genoemd.
Het is samengesteld uit 2 lagen:
- het viscerale peritoneum, dat de organen bekleedt;
- het pariëtale peritoneum, dat als een wand fungeert.
In de dunne holte tussen deze lagen bevindt zich een kleine hoeveelheid vloeistof om wrijving tussen de verschillende inwendige organen te voorkomen.
Wanneer de hoeveelheid vloeistof in de buikholte toeneemt, scheiden de twee dunne lagen en vormen zich ascites.
Een aandoening die mild, gemiddeld of ernstig kan zijn, afhankelijk van de hoeveelheid aanwezige vloeistof.
De oorzaken van ascites
Ascites is een pathologische aandoening die in de meeste gevallen wordt geassocieerd met een leverziekte, hoewel het niet het enige orgaan is dat mogelijk betrokken is. In dit geval zijn de ziekten die tot ascites kunnen leiden voornamelijk:
- cirrose van de lever, hetzij viraal of alcoholisch;
- Budd-Chiari-syndroom (een trombose van de suprahepatische aderen), die een afsluiting van bepaalde bloedvaten veroorzaakt. Dit fenomeen wordt veroorzaakt door een toename van de druk in de bloedvaten van de lever, met name in de poortader, en, bij de cirrosepatiënt, ook door een verlaging van de oncotische druk, dat wil zeggen de druk die vocht vasthoudt in de bloedvaten. Beide aandoeningen, die optreden in de gevorderde stadia van cirrose, kunnen leiden tot de vorming van vocht in de peritoneale holte.
Het hart en kanker
Het hart kan ook een indirecte oorzaak zijn van de vorming van ascites, met name rechterhartfalen.
Aangezien ons Instituut gespecialiseerd is in cardiovasculaire pathologieën, in het bijzonder aangeboren afwijkingen van het hart, behandelen we regelmatig ascites bij volwassen aangeboren hartpatiënten.
Pulmonale hypertensie en rechtszijdige decompensatie kunnen de lever aantasten en bijgevolg de druk en de vorming van ascites verhogen.
Last but not least kunnen neoplasmata van inwendige organen, zoals de eierstok, pancreas of darm, ook de oorzaak zijn van ascites.
Deze geven aanleiding tot peritoneale carcinomatose (de verspreiding van neoplastische cellen in de buikholte), die zich manifesteert in de vorming van ascitesvocht.
Ascites, de symptomen
Patiënten met ascites komen meestal naar een polikliniek of afdeling spoedeisende hulp met een toename van de buikomtrek, soms zeer duidelijk in de mate van het creëren van een hernia van de navel, en klagen over:
- misselijkheid
- buikpijn;
- moeite met eten.
Diagnose van ascites
Een eenvoudig echografisch onderzoek onthult de aanwezigheid van vocht waar het niet zou moeten zijn: rond inwendige organen (zoals de lever of milt) of vrij tussen de darmlussen.
Het is essentieel om deze vloeistof te nemen om een diepgaande analyse uit te voeren die ons antwoorden kan geven over de aard van deze vloeistof.
We doen een celtelling en onderzoeken de aanwezigheid van eiwitten, albumine, LDH (lactaatdehydrogenase) enzym, beoordelen of de vloeistof geïnfecteerd is en zoeken naar de aanwezigheid van kwaadaardige tumorcellen.
Dit onderzoek is essentieel en stelt ons in staat om een juiste diagnose te stellen, omdat de oorzaken van ascites divers kunnen zijn.
Ascitesvloeistof kan van 2 soorten zijn:
- exsudaat: een niet-inflammatoire vloeistof;
- exsudaat: inflammatoir, gekenmerkt door hoge niveaus van eiwitten, albumine, LDH, met mogelijke toename van het aantal rode en witte bloedcellen, aanwezigheid van tumorcellen en isolatie van ziektekiemen.
Paracentese: het onderzoek dat ascitesvocht trekt
Het onderzoek waarbij het ascitesvocht wordt afgenomen heet paracentese:
- verkennende paracentese, die beperkt is tot de analyse van de vloeistof;
- evacuatieparacentese, die de vloeistof verwijdert.
Evacuatieve paracentese
Als het nodig is om de vloeistof te verwijderen, wordt de manoeuvre poliklinisch uitgevoerd door gespecialiseerd personeel.
Zodra een punt op de linkerflank is geïdentificeerd, wordt na lokale anesthesie een naald ingebracht om de vloeistof binnen enkele uren te evacueren.
Bij ernstige ascites kan de hoeveelheid oplopen tot 10 liter.
Voor sommige patiënten, zoals aangeboren hartpatiënten, kan paracentese een procedure zijn die periodiek moet worden uitgevoerd, vooral in gevorderde stadia van de ziekte.
Voor sommige ziekten kan daarentegen een diuretische therapie, die de renale eliminatie van vocht bevordert, voldoende zijn.
Lees ook:
Wat is empyeem? Hoe ga je om met een pleurale effusie?
Ascites: wat het is en van welke ziekten het een symptoom is?
Pijnbehandeling bij stomp thoracaal trauma