Polycysteus ovariumsyndroom: tekenen, symptomen en behandeling
Polycysteus ovariumsyndroom (PCOS) is de meest voorkomende endocriene aandoening in de vruchtbare leeftijd. Het is een vrij veel voorkomende aandoening die 5-10% van de vrouwen in de vruchtbare leeftijd treft en die het metabolisme en de voortplantingscapaciteit negatief kan beïnvloeden
Hoe manifesteert het zich en wat zijn de behandelingen?
Wat is polycysteus ovariumsyndroom?
Polycysteus ovariumsyndroom treedt op wanneer ten minste twee van de volgende kenmerken aanwezig zijn:
- onregelmatige menstruatie met afwezigheid van de menstruatiecyclus, zeer korte of zeer lange cycli met daaruit voortvloeiende ovulatoire disfuncties, waardoor de vruchtbaarheid van de vrouw wordt aangetast
- tekenen van hyperandrogenisme (verhoogde mannelijke hormonen) die zich manifesteren door hirsutisme (meer haar op het gezicht en lichaam, vooral in bepaalde gebieden), acne en alopecia (verminderde kwaliteit en kwantiteit van haar). Hyperandrogenisme is ook verantwoordelijk voor een gebrek aan folliculaire rijping, wat resulteert in een afwezigheid van ovulatie en een verhoogd risico op metabool syndroom;
- polycysteuze eierstokken op echografie, dwz eierstokken die groter zijn dan normaal en een groot aantal kleine follikels bevatten.
Polycysteus ovariumsyndroom wordt vaak geassocieerd met hyperinsulinemie, wat insulineresistentie veroorzaakt
De meest voorkomende manifestatie van insulineresistentie is moeite met afvallen, wat bijdraagt aan een verdere toename van de androgeenproductie, waardoor het klinische beeld verergert.
Niet alle PCOS-patiënten hebben dezelfde symptomen, omdat er verschillende combinaties mogelijk zijn.
Wat zijn de oorzaken van polycysteus ovariumsyndroom?
De oorzaken van polycysteus ovariumsyndroom zijn nog niet volledig bekend, maar het lijkt te wijten te zijn aan een combinatie van genetische en omgevingsfactoren.
Omdat het een aandoening is van de vruchtbare jaren, ontwikkelen de symptomen van de ziekte zich vaak bij het begin van de eerste menstruatie (menarche), maar het is niet ongewoon dat ze in latere jaren verschijnen.
Welke gevolgen kan de aandoening hebben?
De gevolgen op korte, middellange en lange termijn zijn belangrijk en omvatten obesitas, onvruchtbaarheid, diabetes, hart- en vaatziekten (hypertensie en hypercholesterolemie), depressie, obstructieve slaapapneu en een verhoogd risico op endometriumkanker.
Onvruchtbaarheid is in 40% van de gevallen te wijten aan moeilijkheden bij het concipiëren als gevolg van een disovulatoire factor en een verhoogde incidentie van obstetrische problemen (zoals een miskraam, zwangerschapsdiabetes, foetale macrosomie, pre-eclampsie, aangeboren afwijkingen).
Gynaecologisch onderzoek voor de diagnose van polycysteuze eierstokken
Polycysteus ovariumsyndroom wordt door een gynaecoloog gediagnosticeerd bij een vermoeden van hyperandrogenisme of ovulatoire disfunctie geassocieerd met een echografie van een polycysteus ovarium en pas nadat andere oorzaken van hyperandrogenisme zijn uitgesloten.
Tijdens het gynaecologisch onderzoek kan de specialist namelijk informatie verzamelen over de menstruatiecyclus, de fysieke kenmerken van de patiënt, eventuele familiepathologieën en, door middel van transvaginale echografie, de aan- of afwezigheid van polycysteuze eierstokken bevestigen.
Indien nodig wordt ter vervollediging van het diagnostisch beeld ook bloed afgenomen om de hormonale balans, het lipiden- en glycemische profiel, de schildklierfunctie en vitamine D te beoordelen.
Hoe wordt polycysteus ovariumsyndroom behandeld?
Polycysteus ovariumsyndroom wordt verschillend behandeld, afhankelijk van de manifestaties.
Om de tekenen van hyperandrogenisme te beperken, kan het nuttig zijn om de oestrogeen-progestageenpil (anticonceptiepil) in te nemen, terwijl voor patiënten met afwijkingen in de menstruatiecyclus die op zoek zijn naar een zwangerschap pogingen worden ondernomen om de ovulatie op te wekken met verschillende therapeutische benaderingen, afhankelijk van de klinische beeld, leeftijd en duur van de periode waarin u zwanger wilt worden (gewichtsverlies, lichamelijke activiteit, veranderingen in levensstijl, clomifeencitraat, metformine, inositol, gonadotropines of IVF).
In ieder geval is een juiste levensstijl: een gezonde, evenwichtige voeding, gewichtsverlies (als de patiënt te zwaar is) en regelmatige lichaamsbeweging essentieel om de ernstigere gevolgen van dit syndroom te helpen voorkomen.