Prosopagnosie: betekenis, symptomen en oorzaken
Prosopagnosie is het onvermogen om gezichten te herkennen. In de geneeskunde is agnosie een algemene term voor een stoornis van sensorische discriminatie, of dit nu visueel, tactiel, olfactorisch of akoestisch is.
De patiënt is mogelijk niet in staat om een bepaald object, geur, vorm, persoon of enige entiteit te herkennen en te identificeren.
Ernstige gevallen van prosopagnosie treffen 2.5% van de bevolking, alleen al in de Verenigde Staten ten minste 7 miljoen mensen.
Hieraan moet worden toegevoegd 10% van de bevolking die aanzienlijk onder het gemiddelde ligt in zijn vermogen om gezichten van mensen te herkennen.
Wat is prosopagnosie?
De term prosopagnosia is afgeleid van de combinatie van 2 Griekse woorden: prosopon (gezicht) en agnosia (niet-kennis).
Daarom is de letterlijke betekenis van prosopagnosie 'niet-kennis van het gezicht', waar 'niet-kennis' betekent 'niet herkennen'.
Mensen die lijden aan prosopagnosie, bijvoorbeeld, kunnen films, televisieprogramma's en toneelstukken niet waarderen, omdat ze de gezichten van acteurs of tv-personages, zelfs de meest bekende, niet kunnen herkennen.
Op welke leeftijd begint men gezichten te herkennen?
Het vermogen om mensen aan hun gezicht te herkennen, manifesteert zich bij mensen in de eerste levensmaanden.
Baby's kunnen ook dieren van andere soorten herkennen, zoals het gezicht van primaten, maar dit vermogen verdwijnt snel en rond 3 maanden specialiseren ze zich in het herkennen van gezichten waaraan ze dagelijks worden blootgesteld.
Dit is de reden waarom bijvoorbeeld een Chinees alle westerlingen als gelijkaardig aan elkaar ziet, terwijl ze voor ons westerlingen allemaal gelijkaardig lijken en moeilijk van elkaar te herkennen zijn.
Volgens onderzoekers is het vermogen om gezichten te herkennen een aangeboren, erfelijke eigenschap die gespecialiseerd is in de eerste twee levensjaren.
De cellen die verantwoordelijk zijn voor deze taak in onze hersenen hebben een goede training nodig om zich volledig te kunnen ontwikkelen.
Men denkt dat deze cellen grenzen aan die voor het herkennen van andere dingen om ons heen: tests hebben aangetoond dat dezelfde hersengebieden voor het herkennen van gezichten worden geactiveerd wanneer bijvoorbeeld een auto-expert verschillende automodellen moet onderscheiden.
De vormen van prosopagnosie: symptomen en oorzaken
Tot op heden worden 2 vormen van prosopagnosie erkend:
- ontwikkelingsprosopagnosie, aangeboren-connataal;
- verworven prosopagnosie, optredend bij volwassenen.
Laten we ze in detail bekijken.
Ontwikkelingsprosopagnosie
Ontwikkelingsprosopagnosie, een zeer zeldzame, aangeboren-connatale vorm, werd in 1995 beschreven door een Britse neuroloog, Helen McConachie.
Dit wordt toegeschreven aan een ontwikkelingsstoornis in het gezichtsherkenningsproces, zonder onderliggende laesies.
Sommige auteurs roepen de mogelijke tussenkomst van een genetische factor op.
Om precies te zijn, deze personen zijn niet in staat om een gezicht met een persoon te associëren.
Zelfs in de vroege kinderjaren herkennen ze hun dierbaren niet, omdat ze een gezicht niet associëren met een onderscheidend, eigenaardig en uniek teken van een persoon.
Prosopagnosie bij volwassenen
De tweede, meer voorkomende vorm, deze keer van volwassen of verworven prosopagnosie, wordt gekenmerkt door het verlies van het vermogen om gezichten te herkennen en is een gevolg van een hersenlaesie.
De eerste oorzaak van het optreden van deze laesies, die goed zijn voor 40% van de gevallen, is een beroerte in het hersengebied dat zijrivier is van de achterste hersenslagader.
Een andere veelvoorkomende oorzaak van letsel is hoofdtrauma.
Andere oorzaken komen minder vaak voor: hersenbloedingen, hemorragische beroerte, infectieuze oorzaken zoals virale encefalitis, dementie en hersentumoren.
De afgelopen jaren hebben onderzoekers hun inspanningen gericht op de evolutie van diagnostische systemen: CT-scans en later Nuclear Magnetic Resonance Imaging hebben het mogelijk gemaakt om de basis van het probleem met voldoende precisie te identificeren.
Prosopagnosie wordt meestal veroorzaakt door schade aan de 'fusiforme gyrus', een deel van de hersenschors op de kruising van de occipitale en temporale kwabben.
Hoe prosopagnosie wordt behandeld?
Hoewel het al jaren wordt bestudeerd, is de aandoening weinig bekend, wordt niet altijd gediagnosticeerd en velen worstelen om te begrijpen hoe moeilijk het voor patiënten kan zijn om ermee om te gaan.
Er bestaat tot op heden geen behandeling.
Degenen die aan prosopagnosie lijden, proberen dit gebrek te compenseren met enkele kleine strategieën, meestal gerelateerd aan het onthouden van bepaalde details.
Een stem, een bijzonder grote neus, een volle baard, een bepaalde manier van aankleden of de aanwezigheid van een bril zijn details die kunnen helpen.
Anderen herkennen mensen aan hun houding en gang of aan de context waarin ze zich bevinden.
Dit proces van herkenning via alternatieve routes is vaak volledig onbewust, zodat mensen met milde vormen van prosopagnosie hun hele leven niet weten dat ze een cognitief tekort hebben.
Online zijn er steungroepen en forums voor mensen die lijden aan prosopagnosie: Ken Nakayama, psycholoog en oprichter van het Vision Sciences Laboratory in Harvard, biedt bijvoorbeeld advies en ondersteuning via zijn website www.faceblind.org en nodigt iedereen uit om een handje te helpen : 'Als we elkaar ergens ontmoeten, vertel me dan je naam. “Eenvoudig”, besluit de expert.
Een stukje geschiedenis: de eerste rapporten en de bijdrage van Oliver Sacks
De eerste meldingen van het bestaan van deze aandoening dateren uit het midden van de 1800e eeuw door Jean Martin Charcot en John Hughlings Jackson, maar het was pas in 1947 toen een Duitse neuroloog, Joachim Bodamer, deze naam voor het eerst gebruikte bij de beschrijving van enkele klinische gevallen .
In die pagina's beschrijft hij namelijk de casus van 2 soldaten die door een schotwond na hersenbeschadiging geen bekende gezichten meer konden herkennen.
Een van hen, een 24-jarige jongeman die een kogel in de achterkant van de schedel had gekregen, had het vermogen verloren om de gezichten van zijn familie en vrienden en zelfs die van hemzelf in de spiegel te herkennen.
Hij kon ze echter herkennen aan andere waarnemingen, zoals zijn stem, zijn lopen, de vorm van zijn bril en andere visuele elementen.
De neuroloog en popularisator Oliver Sacks, de auteur van 'Awakenings', werd beroemd door zijn verhalen over zijn klinische ervaringen met patiënten met verschillende hersenletsels, die bizar en soms mysterieus gedrag veroorzaakten.
In 1985 publiceerde hij het essay 'De man die zijn vrouw voor een hoed aanzag' in de New Yorker, waarin hij vertelde over een man met een ernstige vorm van visuele agnosie.
Hij was niet in staat om gezichten of hun uitdrukkingen te herkennen. Bovendien kon hij objecten niet identificeren of zelfs maar categoriseren.
Nadat dit verhaal was gepubliceerd, begon hij brieven te ontvangen van mensen die hun moeilijkheden bij het herkennen van gezichten en plaatsen met die van hem wilden vergelijken.
Sacks ontdekte dat het probleem van prosopagnosie over de hele wereld vaker voorkwam dan hij had gedacht.
Hij besloot zijn eigen studies voort te zetten om te begrijpen welke compensatietechnieken individuen met de aandoening hebben ingevoerd.
Mensen herkennen aan hun gezicht is van fundamenteel belang voor mensen en de meeste mensen kunnen duizenden verschillende gezichten onderscheiden en identificeren, die ze vervolgens associëren met een naam, identiteit en andere informatie die ze in de loop van de tijd hebben verzameld.
Gezichtsherkenning is een wezenlijk aangeboren vermogen, het is universeel en treft ook andere diersoorten zoals primaten.
Lees ook:
Emergency Live nog meer ... Live: download de nieuwe gratis app van uw krant voor IOS en Android
Onschadelijk maken onder eerstehulpverleners: hoe het schuldgevoel te beheersen?
De paniekaanval en zijn kenmerken
Pathologische angst en paniekaanvallen: een veel voorkomende aandoening
Paniekaanvalpatiënt: hoe om te gaan met paniekaanvallen?
Paniekaanval: wat het is en wat de symptomen zijn?
Een patiënt redden met psychische problemen: het ALGEE-protocol
Angst: een gevoel van nervositeit, zorgen of rusteloosheid