Schizofrenie: oorzaken, symptomen, diagnose en behandeling

By Cristiano Antonino On Juni 1, 2023

Schizofrenie is een ernstige psychotische stoornis: de getroffenen worden volledig onverschillig voor wat er gebeurt, reageren absurd of onsamenhangend op externe gebeurtenissen, verliezen het contact met de realiteit en isoleren zich in een eigen wereld, onbegrijpelijk voor anderen

Vanwege het destructieve kenmerk van de persoonlijkheid brengt schizofrenie alle aspecten van het leven van de patiënt in gevaar, waardoor zijn relationele netwerk ernstig wordt verstoord en daardoor ook de gezinskern wordt betrokken.

Wat is schizofrenie

Schizofrenie is een stoornis die wordt gekenmerkt door verandering van denken, perceptie, gedrag en affectiviteit.

Het manifesteert zich met wanen, hallucinaties, ongeorganiseerde spraak, ongeorganiseerd of catatonisch gedrag en negatieve symptomen.

Personen met schizofrenie vertonen vaak een ontoereikend affect, een dysfore stemming (depressie, angst, woede) en verstoorde slaap/waakpatronen.

Depersonalisatie, derealisatie en somatische problemen kunnen ook voorkomen.

Cognitieve tekorten omvatten vaak een verminderd geheugen, taalfunctie, verwerkingssnelheid en aandacht.

Sommige personen met schizofrenie vertonen tekorten in sociale cognitie en zijn zich vaak niet bewust van ziekte (DSM-5, 2013).

Diagnostisch kader

De DSM-5 stelt dat, om de diagnose schizofrenie te kunnen stellen, de symptomen minimaal 6 maanden moeten aanhouden.

Bovendien moeten minstens twee van de volgende symptomen minstens één maand aanwezig zijn, waarvan minstens één wanen, hallucinaties of onduidelijke spraak.

De functiestoornis moet aanwezig zijn op een of meer van de volgende gebieden: werk, interpersoonlijke relaties of zelfzorg.

Ten slotte mag de symptomatologie niet beter worden verklaard door een andere psychische stoornis, ze mag niet te wijten zijn aan de fysiologische effecten van een middel (drug, medicatie) of aan een andere medische aandoening (DSM-5, 2013).

Ontwikkeling en verspreiding van schizofrenie

Schizofrenie verschijnt in de adolescentie of jeugd: tussen 17 en 30 jaar bij mannen, later (20-40 jaar) bij vrouwen.

Het begin kan acuut zijn, bij 5-15% van de patiënten, en is indicatief voor een gunstiger prognose.

De verspreiding van schizofrenie is relatief laag, 1% wereldwijd, en transversaal: in feite komt het voor in alle sociale klassen, zonder onderscheid van geslacht, ras, territorium.

Oorzaken en risicofactoren

Er zijn veel theorieën over de mogelijke oorsprong van schizofrenie.

In werkelijkheid kan een bepaalde oorzaak nog niet worden herkend, maar we kunnen spreken van risicofactoren, dwz aandoeningen die een individu vatbaarder maken voor het ontwikkelen van de ziekte dan anderen.

In afnemende volgorde van belangrijkheid zijn deze factoren te wijten aan: genetische componenten, complicaties bij de bevalling, biologische factoren, psychologische factoren.

De genetische component is zeker de meest erkende factor met betrekking tot de etiopathogenese van schizofrenie.

Het is namelijk bekend dat familieleden van patiënten met schizofrenie een hoger risico lopen om ziek te worden dan de normale bevolking.

Enkele voorlopers in de kindertijd en adolescentie zijn: vertraagde psychomotorische ontwikkeling, taalproblemen (in de eerste 5 jaar), sociale angst en sociale teruggetrokkenheid.

Bij schizofrenie worden verschillende subtypen geïdentificeerd

paranoïde

De proefpersoon vertoont significante wanen of hallucinaties in een context van bewaarde cognitieve en affectieve functies.

Vervolgingswaan is dominant: het individu is ervan overtuigd het voorwerp te zijn van een samenzwering, van bedrog, van bespioneerd, gevolgd of vergiftigd te worden.

De wereld wordt als vijandig ervaren en achterdocht kan in sommige gevallen leiden tot agressief en gewelddadig gedrag als een preventieve vorm van verdediging tegen vermeende bedreigingen.

ongeorganiseerd

Onderwerp heeft ongeorganiseerde spraak en gedrag.

Taal en gedrag zijn inconsistent en ontoereikend met betrekking tot de context, affectiviteit is ook ongeorganiseerd en dissociatie van denken en desinteresse in de omringende wereld kunnen voorkomen.

Catatonisch

De patiënt vertoont een significante psychomotorische stoornis: mutisme, het aannemen van abnormale houdingen, onthechting van de werkelijkheid, toestanden van onbeweeglijkheid of crises van intense agitatie.

Ten slotte kan schizofrenie zich voordoen in de vorm van het ongedifferentieerde/resterende subtype.

Beloop en prognose van schizofrenie

Schizofrenie is een ernstige en invaliderende ziekte, die vaak tot ziekenhuisopname leidt en die zorgvuldig moet worden gediagnosticeerd en behandeld.

Tegenwoordig is de prognose echter niet zo slecht als vroeger.

Het begin van negatieve symptomen, achteruitgang van de cognitieve functie en hersenafwijkingen zijn geconcentreerd in de prodromale fase en tijdens de eerste episode en blijven daarna constant.

Het prodroom vertoont negatieve symptomen zoals depressie, angst, prikkelbaarheid, afleidbaarheid, sociale terugtrekking, afgevlakt affect, alogia, avolitie en verminderde emotionele expressie.

De aandacht moet groeien op het moment dat er argwaan ontstaat.

Symptomen van schizofrenie

De symptomen van schizofrenie zijn zeer variabel, zowel wat betreft het stadium van de ziekte (prodromaal, begin of langdurig) als wat betreft het klinische subtype.

Ze kunnen zich voordoen op kritieke momenten (episodisch) of op een stabiele en chronische manier en worden over het algemeen verdeeld in twee antithetische groepen: positieve en negatieve symptomen.

Positieve schizofreniesymptomen zijn nieuwe, abnormale manifestaties van de ziekte, terwijl negatieve schizofreniesymptomen het gevolg zijn van verlies van vermogens die aanwezig waren vóór het begin van de ziekte.

De positieve symptomen van schizofrenie omvatten

Wanen, opgevat als overtuigingen die in strijd zijn met de werkelijkheid, blijvend, stevig ondersteund ondanks bewijs van het tegendeel, dissonant met betrekking tot de referentiecontext. De meest voorkomende zijn die van vervolging, van grootheid, van referentie, van gedachten lezen.
Hallucinaties, dwz veranderingen in de waarneming waarbij de persoon denkt dat hij dingen waarneemt die er in werkelijkheid niet zijn. Typische auditieve, wanneer de persoon stemmen hoort die haar acties beledigen, bedreigen, bevelen of becommentariëren.
De desorganisatie en fragmentatie van het denken.
Het bizarre en ongeorganiseerde gedrag.

De negatieve symptomen van schizofrenie daarentegen omvatten

Apathie
Emotionele afvlakking
Tekorten in productiviteit en spreekvaardigheid
Verlies van initiatief
Ideale armoede
Moeite om de aandacht vast te houden
Verminderde interpersoonlijke relaties, sociaal en beroepsmatig functioneren.

In de praktijk reageert de proefpersoon niet op die situaties die emoties bij anderen opwekken, verliest hij interesse en energie en neigt hij ertoe zijn sociale relaties steeds verder te verminderen, tot aan isolatie toe.

Dit zijn de symptomen van schizofrenie die moeilijker duidelijk te interpreteren zijn, ze hebben een langzame en geleidelijke evolutie.

In eerste instantie lijken ze misschien niet op specifieke tekenen van zo'n ernstige pathologie, maar ze kunnen worden verward met depressieve symptomen.

Schizofrenie en suïcidaal risico

Personen met schizofrenie plegen vaker zelfmoord: 20% doet een poging tot zelfmoord en velen hebben ernstige zelfmoordgedachten.

Suïcidale risicofactoren voor schizofrenie zijn middelengebruik en depressieve symptomen.

Daarnaast zijn ook de periode na een psychotische episode of ontslag uit het ziekenhuis belangrijke suïcidale risicofactoren.

Ten slotte lijken jonge mannen meer risico te lopen op zelfmoord dan vrouwen van dezelfde leeftijd.

Schizofrenie genezen

gerelateerde berichten

Gezondheidsuitgaven in Italië: een groeiende last voor huishoudens

11-2024-XNUMX

Volièrewaarschuwing: tussen virusevolutie en menselijke risico's

4-2024-XNUMX

Een dag in het geel tegen endometriose

28-2024-XNUMX

Hoop en innovatie in de strijd tegen alvleesklierkanker

27-2024-XNUMX

De behandeling van schizofrenie kan worden samengevat in verschillende fasen.

In de acute fase kan ziekenhuisopname noodzakelijk zijn, maar in de meeste gevallen gebeurt de ingreep ambulant of in intermediaire structuren (dagverblijf).

Farmacologische therapie

Farmacologische therapie is essentieel om het biochemische evenwicht te herstellen en de nieuwe neuroleptica (clozapine, risperidon, olanzapine, quetiapine, aripiprazol) worden beschouwd als de eerste therapeutische optie, omdat ze beter verdragen worden en ook een positief effect hebben op cognitieve functies.

Bij de behandeling van schizofrenie worden medicijnen gebruikt die inwerken op wanen en hallucinaties, zoals haloperidol (Serenase) en benperidol (Psicoben) of, als er veel opwinding is, kalmerende medicijnen zoals chloorpromazine (Largactil) of thioridazine (Melleril).

Voor negatieve symptomen zijn de meest geschikte neuroleptica: pimozide (Orap), bromperidol (Impromen) en levosulpiride (Levopraid).

Cognitieve gedragstherapie

In combinatie met farmacologische therapie is een psychologisch-revaliderende interventie bij de patiënt essentieel voor de behandeling van schizofrenie.

Cognitief-gedragsmatige interventies zijn gericht op het ontwikkelen van basisvaardigheden (bijvoorbeeld persoonlijke verzorging zoals wassen en aankleden) en sociale vaardigheden (Sociale Vaardigheidstraining) en op het beheersen van problematisch gedrag zoals agressie, zelfbeschadiging, hyperactiviteit, stereotypen.

Psycho-educatie en interventies bij gezinsleden

De cognitieve gedragsmatige behandeling van schizofrenie omvat ook psycho-educatieve interventies voor de familie van de patiënt, die hulp nodig hebben om met de ziekte om te gaan en een belangrijke rol spelen bij de zorg voor het zieke familielid.

Degenen die aan schizofrenie lijden, zijn in feite kwetsbaar voor stressfactoren uit de omgeving en het gezin en het is van essentieel belang dat de patiënt en familieleden de manifestaties van de ziekte en de tekenen van een mogelijke terugval leren herkennen.

Familieleden zijn bondgenoten en co-protagonisten bij de behandeling van schizofrenie, ze hebben geen schuld of verantwoordelijkheid voor de stoornis en kunnen worden geholpen om de managementstrategieën te verbeteren.

Gezinsbehandelingsprogramma's zijn er ook op gericht de therapietrouw van de patiënt te maximaliseren.