Pyromania: klasyfikacja ICD-11, przyczyny, objawy, charakterystyka, ryzyko, leczenie, leki
Piromania (lub „patologiczne wzniecanie ognia”) to uzależnienie behawioralne charakteryzujące się intensywną obsesją na punkcie ognia, narzędzi, które go generują (takie jak materiały wybuchowe), narzędzi z nim związanych (np. urządzeń przeciwpożarowych) i efektów, które generuje
W wielu przypadkach podpalacz celowo wznieca pożary, które mogą być niebezpieczne i powodować szkody dla ludzi i/lub mienia: w tym przypadku podpalacz jest zmuszony ponieść karne konsekwencje swoich działań, co może również prowadzić do pozbawienia wolności.
Termin „piromania” pochodzi od greckiego πῦρ (wymawiane „pur”, ogień) i μανία (wymawiane „mania”, obsesja)
Epidemiologia
Pyromania to drugi najczęstszy rodzaj podpaleń.
Piromania jest rzadkim zaburzeniem, którego częstość występowania w większości badań wynosi mniej niż 1%; ponadto piromani stanowią bardzo mały odsetek przyjęć do psychiatryczny szpitale.
Pyromania może wystąpić u dzieci w wieku trzech lat, chociaż takie przypadki są rzadkie.
Tylko niewielki procent dzieci i młodzieży aresztowanych za podpalenie to dzieci.
Większość osobników to mężczyźni; 90% osób, u których zdiagnozowano piromanię, to mężczyźni.
Badanie przeprowadzone w 1979 roku przez Law Enforcement Assistance Administration wykazało, że tylko 14% pożarów zostało podpalonych przez podpalaczy i innych osób z chorobami psychicznymi.
Badanie przeprowadzone przez Lewisa i Yarnella z 1951 r., jedno z największych przeprowadzonych badań epidemiologicznych, wykazało, że u 39% osób, które celowo podpalili, zdiagnozowano piromanię.
ICD-10 Klasyfikacja piromanii
Pyromania znajduje się w klasie F63 w klasyfikacji ICD 10 (X Międzynarodowa Klasyfikacja Chorób, Wypadków i Przyczyn Zgonów; ICD oznacza Międzynarodową Statystyczną Klasyfikację Chorób).
Pyromania jest określana jako „F63.1 – Patologiczny pociąg do podpalenia” i opisana jako „Zaburzenie charakteryzujące się licznymi aktami podpalenia mienia lub innych przedmiotów lub próbami podpalenia, które są popełniane bez wyraźnej motywacji i entuzjazmem do wszystkiego związane z ogniem i spalaniem.
Takie zachowanie często wiąże się z narastającym uczuciem napięcia przed akcją i silnym podnieceniem zaraz po niej”.
Klasyfikacja wyklucza piromanię:
- u osoby dorosłej z dyssocjalnym zaburzeniem osobowości (F60.2)
- jako pretekst do monitorowania osoby z podejrzeniem zaburzeń psychicznych (Z03.2)
- z zatruciem alkoholem lub substancjami psychoaktywnymi (F10-F19)
- w zaburzeniach zachowania (F91)
- w organicznych zaburzeniach psychicznych (F00-F09)
- w schizofrenii (F20).
Klasyfikacja ICD-11 piromanii
W najnowszym ICD-11, który oficjalnie wszedł w życie 1 stycznia 2022 r., piromanię określa się kodem „6C70” i definiuje w następujący sposób:
„Piromanię charakteryzuje nawracająca niezdolność do kontrolowania silnych impulsów do wzniecania pożarów, skutkująca wielokrotnymi aktami lub próbami podpalenia mienia lub innych przedmiotów, przy braku widocznego motywu (np. zysku pieniężnego, zemsty, sabotażu, motywów politycznych, przyciągania uwagi lub uznania).
Wzrasta poczucie napięcia lub pobudzenia afektywnego przed rozpaleniem ognia, uporczywa fascynacja lub zaabsorbowanie ogniem i powiązanymi bodźcami (np. oglądanie pożarów, wzniecanie pożarów, pociąg do gaszenia pożarów). sprzęt) oraz poczucie przyjemności, podniecenia, ulgi lub gratyfikacji w trakcie i bezpośrednio po akcie podpalenia, bycia świadkiem jego skutków lub uczestniczenia w jego skutkach.
Zachowania nie można najlepiej wytłumaczyć upośledzeniem umysłowym, innym zaburzeniem psychicznym i behawioralnym lub zatruciem substancjami”.
Klasyfikacja wyklucza piromanię:
- u osoby dorosłej z dyssocjalnym zaburzeniem osobowości (6C91)
- jako pretekst do monitorowania osoby z podejrzeniem zaburzenia psychicznego (QA02.3)
- choroba afektywna dwubiegunowa typu I (6A60)
- w schizofrenii lub innym pierwotnym zaburzeniu psychotycznym (6A20-6A2Z)
Dlaczego piromani podpalają? Przyczyny piromanii
Niewiele wiadomo o przyczynach piromanii.
Prawdopodobne przyczyny piromanii można podzielić na dwie główne grupy: indywidualną i środowiskową.
Przyczyny indywidualne
Możliwe indywidualne czynniki, które mogą powodować lub promować piromanię, obejmują:
- indywidualny temperament;
- znajomość piromanii (rodzeństwo lub rodzice z piromanią);
- możliwe predyspozycje neurochemiczne i genetyczne;
- szczególne schorzenia neurologiczne, takie jak zespół czołowy;
- choroby psychiczne;
- inne uzależnienia behawioralne;
- uzależnienia od legalnych i/lub nielegalnych substancji.
Niektóre badania medyczne wykazały, że może istnieć związek z hipoglikemią lub zmniejszonym stężeniem kwasu 3-metoksy-4-hydroksyfenyloglikolowego i kwasu 5-hydroksyindolooctowego w rdzeniowy płyn.
Podobieństwa stwierdzono również u osób chorych, takie jak nieprawidłowości w poziomach neuroprzekaźników, takich jak noradrenalina i serotonina, które mogą być związane z problemami z kontrolą impulsów, a także obniżonym poziomem cukru we krwi.
Przyczyny środowiskowe
Czynniki środowiskowe, które mogą prowadzić do piromanii, obejmują:
- psychopatologia rodzicielska;
- brak postaci ojca;
- porzucenie przez oboje rodziców;
- fizyczne, seksualne lub inne urazy lub nadużycia doznane w młodym wieku;
- wczesne doświadczenia obserwowania dorosłych lub młodzieży używającej ognia w niewłaściwy sposób i/lub rozpalania ognia jako rozrywki lub łagodzenia stresu;
- słabe umiejętności społeczne;
- niewdzięczna seksualność;
- nagromadzenie stresu psychofizycznego;
- postrzeganie posiadania jakiegoś rodzaju niedoboru (niski wzrost, poczucie brzydoty, poczucie niedoceniania przez innych, myślenie, że mają małe genitalia…).
Dzieci cierpiące na to zaburzenie często mają historię okrucieństwa wobec zwierząt.
Mogą również często cierpieć na inne zaburzenia zachowania oraz mieć zaburzenia uwagi i uczenia się.
Objawy i cechy piromanii
Podpalacz nie może kontrolować impulsu do celowego rozpalania ognia.
Rozpalenie ognia pozwala podpalaczowi poczuć euforię i rozładować napięcie.
Przed aktem rozpalenia ognia osoba zwykle doświadcza napięcia i nagromadzenia emocjonalnego.
W pobliżu ognia osoba cierpiąca na piromanię nabiera intensywnego zainteresowania lub fascynacji, a także może odczuwać przyjemność, satysfakcję lub ulgę.
Jeśli ogień nie jest rozpalony, piromantyk odczuwa narastający niepokój, podobny do objawów odstawienia.
U „prawdziwego” podpalacza celowe rozpalanie ognia NIE jest dokonywane dla osobistych, finansowych, politycznych lub innych korzyści, np. dla zemsty lub dla zatuszowania innego przestępstwa.
Podpalacz działa dla osobistej satysfakcji, bez żadnej innej motywacji: w niektórych przypadkach jest to po prostu przyjemność zobaczenia, co ich działania wywołują u innych ludzi, lub obserwowania zachowania potrzebnego do ugaszenia pożarów, które wzniecają; czasami pojawia się też przyjemność poczytania o ich działaniach w gazetach lub usłyszenia o ich skutkach w mediach.
Niektórzy podpalacze twierdzą, że ich przyjemność z tego działania polega tylko na zapalaniu ognia dla niego, na obserwowaniu rzucających się płomieni; inni odczuwają ulgę w napięciu, gdy patrzą, jak przedmioty topią się, płoną, a całość jest samowystarczalna.
Piromani często skupiają się na obiektach związanych z pożarem (materiały wybuchowe, gaśnice…) oraz na instytucjach kontroli ognia, takich jak remizy i straże pożarne.
Piromanię często kojarzy się z innymi stanami, w których kontrola impulsów jest osłabiona, w szczególności z uzależnieniami behawioralnymi (patologiczny hazard, uzależnienie od seksu, kleptomania, kompulsywne zakupy), uzależnieniami od legalnych substancji (alkoholizm, narkomania, palenie…) i nielegalnymi (kokaina, heroina…).
Podpalacz często cierpi na zaburzenia uwagi i uczenia się. W niektórych przypadkach podpalacz cierpi na depresję i usiłował popełnić samobójstwo, np. podcinając sobie nadgarstki.
Podpalacze często zachowują się w sposób, który waha się od smutku i samotności po gniew.
USTAWIANIE POJAZDÓW SPECJALNYCH DLA STRAŻ POŻARNYCH: ODKRYJ BUDKĘ PROSPEED NA EXPO EMERGENCY
Ryzyko
Jednym z najniebezpieczniejszych zagrożeń związanych z piromanią jest powodowanie szkód w mieniu i/lub istotach żywych, a w niektórych przypadkach nawet podpalanie domów, zwierząt i/lub ludzi.
Istnieje zatem ryzyko postawienia zarzutu karnego, nawet poważnego (np. zabójstwo, zabójstwo nieumyślne lub zabójstwo umyślne), które może prowadzić do aresztu domowego lub więzienia.
Innym zagrożeniem dla podpalacza jest możliwość zranienia się, np. poprzez spalenie, lub utratę mienia z powodu podpalenia (np. samochodu lub domu).
Diagnoza
Diagnoza opiera się głównie na opisie zachowania badanego i cechach wymienionych w rozdziale „Objawy i cechy charakterystyczne”, z wyłączeniem przypadków wymienionych w rozdziale „Klasyfikacja ICD-11”.
Leczenie
Właściwe leczenie piromanii zależy od wieku pacjenta i ciężkości stanu.
W przypadku dzieci i młodzieży leczenie składa się zazwyczaj z sesji psychoterapii poznawczo-behawioralnej.
Inne metody leczenia obejmują szkolenie rodzicielskie, terapię rodzinną, grupy wsparcia, strategie medycyny narracyjnej i narracyjną terapię ekspozycji.
U dorosłych, oprócz terapii poznawczo-behawioralnej, można również łączyć leki, takie jak SSRI (selektywne inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny).
SPECJALNE POJAZDY DLA STRAŻAKÓW: ODWIEDŹ STOISKO ALLISON NA EMERGENCY EXPO
Rokowanie dla piromanii
Prognozy dotyczące powrotu do zdrowia u nastolatków i dzieci cierpiących na piromanię zależą od zaangażowanych czynników środowiskowych lub indywidualnych, ale generalnie są pozytywne.
Pyromania jest ogólnie trudniejsza do leczenia u dorosłych, często z powodu braku współpracy ze strony pacjenta.
Jednak u dorosłych wskaźnik wyleczeń jest na ogół niski, a nawroty są częstsze, dlatego ważne jest, aby interweniować wcześnie, gdy osoba jest jeszcze młoda i ma lepsze rokowanie.
Czytaj także:
Emergency Live jeszcze bardziej…Live: Pobierz nową darmową aplikację swojej gazety na iOS i Androida
Nomofobia, nierozpoznane zaburzenie psychiczne: uzależnienie od smartfona
Ekologiczny lęk: wpływ zmian klimatycznych na zdrowie psychiczne
Strażacy / Piromania i obsesja na punkcie ognia: profil i diagnoza osób z tym zaburzeniem