Eetstoornissen, een overzicht

By Cristiano Antonino On Februari 27, 2023

Eetstoornissen kunnen worden gedefinieerd als aanhoudende stoornissen in het eetgedrag of gedrag gericht op gewichtsbeheersing, schade aan de lichamelijke gezondheid of psychologisch en sociaal functioneren, die niet secundair zijn aan een bekende medische of psychiatrische aandoening

Ze treffen vooral adolescenten: de aanvangsleeftijd varieert van 12 tot 25 jaar, met een piek rond de leeftijd van 14 en 17; de laatste jaren zijn er steeds meer gevallen met vroege aanvang (kinderen) of late aanvang (volwassenen) vastgesteld.

Eetstoornissen komen vooral voor bij vrouwen F:M=10:1 of 9:1) hoewel het aantal gevallen bij het mannelijke geslacht lijkt toe te nemen

Volgens de Diagnostic Statistical Manual of Mental Illnesses IV-Test Revision (DSM-IV-TR) classificatie, worden eetstoornissen onderverdeeld in: anorexia, boulimia en niet-anderszins gespecificeerde eetstoornissen (vooral de zogenaamde ongecontroleerde eetstoornis, of vreetbui syndroom).

In een dimensionaal perspectief worden eetstoornissen veroorzaakt en in stand gehouden door kenmerkende disfunctionele overtuigingen die een gemeenschappelijke psychopathologische kern identificeren:

vervormde overtuigingen over eten en eten
vervormde overtuigingen over gewicht
vervormde overtuigingen over lichaamsvorm
zelfvoorschrijvende opvattingen over eten.

Deze ideeën staan in wisselwerking met andere individuele en gezinskenmerken, zoals perfectionisme en de controledimensie.

Het essentiële kenmerk dat alle eetstoornissen gemeen hebben, is de aanwezigheid van een veranderde perceptie van gewicht en het eigen lichaamsbeeld (overmatige preoccupatie met gewicht, lichaamsvorm en voedselbeheersing).

De etiologie van eetstoornissen is nog niet volledig bekend, hoewel het meest recente bewijs suggereert dat er een interactie bestaat tussen genetische aanleg en specifieke omgevingsrisicofactoren.

De cognitieve gedragstheorie van eetstoornissen stelt dat ze twee belangrijke oorzaken hebben die samen kunnen werken

De eerste is de extreme behoefte om controle te hebben over verschillende aspecten van het leven (bijvoorbeeld werk, school, sport...), die zich op bepaalde momenten in het leven kunnen richten op het beheersen van eten.

De tweede is het buitensporige belang dat wordt gehecht aan het beheersen van het gewicht en de lichaamsvorm bij personen die het ideaal van slankheid hebben geïnternaliseerd.

In beide gevallen, bij eetstoornissen, is het resultaat de invoering van ernstige dieetbeperkingen, wat op zijn beurt de behoefte aan controle in het algemeen en controle over gewicht en lichaamsvorm in het bijzonder versterkt.

Vervolgens treden andere processen in werking die bijdragen aan het in stand houden van de eetstoornis; zoals sociaal isolement, het optreden van eetbuien veroorzaakt door dieetbeperkingen, de negatieve effecten van eetbuien op de preoccupatie met gewicht en lichaamsvorm en het gevoel controle te hebben, ondervoedingssymptomen die de behoefte vergroten om het eten onder controle te houden, lichaams- en gewichtsbeheersing, en vermijding van lichaamsblootstelling, die de preoccupatie met gewicht en lichaamsvorm intensiveert.

Cognitieve gedragstheorie van eetstoornissen stelt ook dat in een subgroep van individuen nog een van de volgende vier aanvullende onderhoudsmechanismen kan werken, in wisselwerking met de specifieke eetstoornisprocessen die hierboven zijn beschreven: klinisch perfectionisme, laag nucleair zelfbeeld, interpersoonlijke problemen, en intolerantie voor emoties.

Er zijn steeds meer aanwijzingen dat het verstoren van instandhoudingsfactoren noodzakelijk is voor de behandeling van eetstoornissen, en het is geen toeval dat cognitieve gedragstherapie wereldwijd wordt beschouwd als de interventie van eerste keuze, waar men niet omheen kan.

Onlangs zijn er enkele "nieuwe" eetstoornissen geïdentificeerd die niet onder de bovenstaande officiële classificatie vallen, waaronder vigorexia (of bigorexia), orthorexia, pregorexia en drunkorexia.